EROZYON nedir

EROZYON

Bitki örtüsünün cılız olduğu yerlerde rüzgar, akarsu ve sel suları gibi dış kuvvetlerin toprağın yüzey kısmını (verimli kısmı) süpürmesine “erozyon” denir. Yağışın az ve bitki örtüsünün cılız olduğu yerlerde erozyon riski fazladır. Erozyon rüzgar ve akarsu (sel suları) erozyonu olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Türkiye’de rüzgar erozyonunun en yaygın görüldüğü yer İç Anadolu Bölgesinde Tuz Gölü ve Konya Karapınar çevresidir. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde de rüzgar erozyonu görülür. Akarsu (sel) erozyonunun en yaygın görüldüğü yer ise Doğu Anadolu’dur. 

Erozyonu Artıran Etkenler

·         Bitki örtüsünün cılız olması

·         Yağışın az olması

·         Yağış rejiminin düzensiz olması

·         Orman yangınları

·         Meraların aşırı otlatılması ve tarım arazine çevrilmesi

·         Toprağın yanlış kullanılması

·         Anız örtüsünün yakılması

·         Toprağın nadasa bırakılması

·         Arazinin eğim doğrultusunda sürülmesi

·         İnsanların bilinçsiz olması

NOT: Sulama sorunu yaşanan yerlerde toprağın bir yıl dinlendirilmesi nadas denir. En yaygın İç Anadolu Bölgesinde görülür.

Erozyonun Sonuçları

·         Verimli topraklar azalır

·         Tarımdan elde edilen gelir düşer

·         Çölleşme hızlanır

·         Barajların toprakla dolması sonucunda hidroelektrik potansiyelleri ve ömrü azalır

·         Delta alanları genişler

NOT: Türkiye’de akarsu erozyonunun görüldüğünün en kesin sonucu delta ovaların fazla olmasıdır.

Erozyonu Engellemek İçin

·         İnsanların bilinçlendirilmesi

·         Ormanların korunması

·         Arazinin eğimin tersi yönde sürülmesi

·         Anız örtüsünün yakılmaması

·         Meraların aşırı ve erken otlatılmasının önlenmesi, ahır hayvancılığın yaygınlaşması

·         Barajların çevresinin ağaçlandırılması

·         Eğimli tarım arazilerinde basamaklandırma (taraçalama, seki) yaparak toprağın süpürülmesinin engellenmesi

·         Usulsüz tarım arazisi açmayı önlemek gerekir.

NOT: Erozyonu hızlandıran en önemli iki etmen yağış azlığı ve bitki örtüsünün cılız olmasıdır. Bu nedenle erozyon riskinin en fazla olduğu yerler İç Anadolu, Güneydoğu, Doğu Anadolu Bölgeleri iken; erozyon riskinin en az olduğu yer ise bitki örtüsünün en gür ve yağışın en fazla olduğu Karadeniz Bölgesidir.