OROJENİK HAREKETLER SONUCUNDA OLUŞAN DAĞLAR

 KIVRIM DAĞLARI

Yan basınçlara uğrayan jeosenklinal alan esnek bir yapıya sahipse kıvrılır, kıvrılma sonucunda yükselen kısımlara “antiklinal”, alçalan kısımlara ise “senklinal” denir. Dünyanın en büyük kıvrım sistemi Alp-Himalaya kıvrım dağ oluşumudur. Türkiye’de uzantıları olan Kuzey Anadolu Dağları (Bolu, Yıldız, Ilgaz, Canik, Giresun, Kaçkar) ve Toroslar (Akdağ, Beydağ, Bolkar, Aladağ, Geyik dağları) kıvrım dağlarıdır.

NOT: Türkiye’deki kırık ve volkanik dağlar dışındaki dağların tümü kıvrım dağlarıdır.

  KIRIKLI DAĞLAR

Yan basınçlara uğrayan jeosenklinal alan esneme özelliğini yitirmişse veya sert bir yapıya sahipse kırılır. Kırılma sonucunda yükselen alanlara “horst”, çöken alanlara “graben”, kırık hattına ise “fay” denir. Türkiye’de horst ve graben sisteminin en fazla olduğu bölge Ege Bölgesi’dir. Bölgedeki Kaz, Madra, Yunt, Bozdağ ve Aydın Dağları birer horst iken aralarındaki Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük menderes ovaları graben ovalarıdır. Ayrıca Akdeniz’de ki Nur (Amanos) Dağları horst, Amik Ovası ise graben ovasıdır.

KIRIK DAĞLARI                 GRABEN OVALARI

           B ozdağ                                                       B akırçay

A ydın                                                           a

Y unt                                                 G ediz

M adra                                               B üyük Menderes

A manos                                           A mik

K az dağı                                          K üçük Menderes

                                              

2. VOLKANİK HAREKETLER SONUCUNDA OLUŞAN DAĞLAR

Mağmanın volkan bacasına uyguladığı kuvvet sonucunda yüzeye çıkmasına “volkanizma” denir.

Türkiye’deki volkanik dağlar III. ve IV. Jeolojik devirde meydana gelmiştir. Volkanik araziler tehlikeli olmasına rağmen tarih boyunca nüfusun fazla olduğu yerler olmuştur. Nedeni; verimli toprakların olmasıdır. Türkiye’de volkanik arazilerin en yaygın bulunduğu bölge Doğu Anadolu Bölgesidir. Ayrıca İç Anadolu, Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde volkanik dağ ve arazilere rastlanır.

VOLKANİK DAĞLAR

DOĞU ANADOLU	İÇ ANADOLU	EGE	GÜNEYDOĞU
S üphan A ğrı (küçük) N emrut A ğrı (Büyük) T endürek	H asan M elendiz K aradağ E rciyes K aracadağ	Kula	Karacadağ

NOT: Doğu Anadolu Bölgesindeki Bingöl, Kargapazarı ve Allahüekber Dağları, Marmara Bölgesinde Uludağ ve Karadeniz’de Köroğlu Dağları da volkanizma sonucunda oluşan dağlardır.

BİLGİMATİK

·         Türkiye’de volkanik arazilerin en fazla bulunduğu bölge Doğu Anadolu’dur.

·   Türkiye’de kırıklı yapının en fazla bulunduğu bölge Ege’dir. Bu nedenle horst ve grabenin, deprem riskinin, sıcak su kaynaklarının ve sağlık turizminin en çok olduğu bölgedir.

·       Türkiye’deki kırık ve volkanik dağların dışındaki dağların tümünün kıvrım dağları olması nedeniyle Türkiye’de oluşum bakımından en fazla alan kıvrım dağlarıdır.